رنگ پدیده ای از نور (قرمز سبز قهوه ای زرد) و یا حس بینایی است.
رنگ به سه عامل بستگی دارد: مشاهده کننده(observer) موضوع (object) و منبع نور(light source) .
هر یک از این سه عامل متغیر است و اگر هر یک از انها تغییر کند درک نور متفاوت می شود.
بسیاری از افراد به کور رنگی دچار هستند که در مردان نسبت به زنان بیشتر شایع است. طبق تحقیقاتی که در این مورد انجام شد افرادی که مبتلا به نقص دید در رنگ قرمز سبز بودند در منطقه زرد طیف نور مرئی بینایی ضعیفی داشتند.
دندان پزشکانی که به این مشکل دچار هستند و از وضعیت خود اگاه هستند می توانند از یک تکنسین لابراتوار یا دستیاری که بخوبی می توانند رنگ ها را تشخیص دهند استفاده کنند.
شی یا موضوع مورد مشاهده نوری که بر ان می تابد از طریق جذب انعکاس انتقال و یا انکسار قسمتی یا همه انرژی نورانی تعدیل نموده و از این طریق کیفیت رنگ را تولید مینماید.
منبع نور مورد استفاده میتواند اثر قابل توجهی روی تشخیص و ادراک رنگ داشته باشد.
به طور طبیعی سه منبع نور در مطب دندانپزشکی استفاده می شود:
طبیعی: نور طبیعی خورشید بسیار متغیر است.
منبع نور التهابی(تابنده) (incandescent):نور تابنده بیشتر قرمز زرد بوده و رنگ آبی ندارد.این نوع نورها رنگ قرمز و زرد را قوی تر و رنگ ابی را ضعیف تر می کند.
فلوئورسنت (flourescent)‌:در زیر نورسفید سرد منبع نور فلوئورسنت که انرژی سبز ابی ان زیاد و انرژی قرمز ان کم است رنگ های ابی قوی و رنگ های قرمز ضعیف می باشند.
قسمت قابل مشاهده طیف الکترومغناطیسی بین 380 و 750 mm قرار دارد.
نورهای مخصوصی وجود دارند که در انها تصحیح رنگ به عمل آمده تا نوری که ساطع می شود توزیع رنگ یکنواخت تری داشته باشد.انتخاب اولیه رنگ باید با استفاده از نورهای با رنگ تصحیح شده صورت بگیرد اما هر رنگی باید در زیر بیش از یک نوع نور کنترل شود تا بتوان بر مشکل متامریسم (metamerism)غلبه کرد.(متامریسم پدیده ای است که در ان موضوعی که زیر منابع نوری مختلف قرار می گیرد به رنگ های مختلفی مشاهده می شود.)
سه خصوصیت رنگ عبارت اند از :
هیو(hue): کیفیتی است که یک رنگ را از رنگ دیگر متمایز می سازد و نام رنگ است مثل قرمز زرد یا ابی. هیو ممکن است رنگ اولیه و یا ترکیبی از رنگ ها باشد.
کروما(chroma): کروما عبارت است از اشباع ،شدت و یا قدرت یک هیو(برای مثال رنگ قرمز و صورتی ممکن است از هیومشابهی باشند.قرمز کرومای بالاتری دارد درحالیکه صورتی که قرمز کمرنگ است کرومای پایین تری دارد.
والیو(value) : والیو یا درخشندگی مقدار نسبی روشنی یا تیرگی یک هیو است و مهمترین خصوصیت در انتخاب رنگ است.
اگر ممکن نباشد که با راهنمای رنگ رنگ نزدیک تر را انتخاب کنیم باید رنگ روشن تر را انتخاب کنیم چون والیو پایین تر را بسیار راحت تر رنگ امیزی کرد.
اگر بخواهیم تغییرات زیادی در هیو و کروما ایجاد کنیم همراه با ان والیو نیز کاهش می یابد.
برای اسان شدن ارتباط سرامیست ها ، دندان پزشک ها باید به طور کامل با این اصطلاحات اشنا باشند.
باید تعدادی از عوامل مرتبط با رستوریشن های سرامیک را جهت دستیابی به نتایجی که طبیعی تر بنظر برسند به کار گرفت.این عوامل عبارت است از :
رنگ
ترانسلوسنسی(Translucency)
کانتور
بافت سطحی(surface texture)
درخشش(luster)
انتخاب رنگ اصلی(Basic shade or color) رستوریشن صرفا اولین پله است.
نمونه های رنگی(shade guide) که بصورت تجاری در دسترس هستند همه رنگ های دندانی موجود در طبیعت را شامل نمی شوند،این نمونه ها از پرسلن بدون پشتوانه فلزی ساخته شدند و ضخامت پرسلن بیشتر از پوشش روی رستوریشن متال-سرامیک است.
پرسلنی که جهت نمونه رنگ استقاده می شود با پرسلنی که جهت ساخت رستوریشن به کار می رود متفاوت است،برای دندانهای مصنوعی اغلب از پرسلن با نقطه ذوب بالاتر و رنگ کننده های خارجی جهت ایجاد رنگ مناسب استفاده می شود.
رنگ دندان های طبیعی بسیار پیچیده تر از رنگ های نمونه رنگ است.
نمونه های تجاری رنگ حدودا 16 رنگ جهت انتخاب دارند( نمونه رنگ vita , vident) سیستم رنگ vita 3D master 29 رنگ جهت انتخاب دارد که ادعا می شود رنگ های این نمونه و پرسلن های مربوط به انها در طیف رنگ دندان های طبیعی هستند.
با شیوع امروزی دندان های سفید شده(bleached) vident ، سیستم نمونه رنگ راهنمای سفید کردن را با 15 انتخاب پیشنهاد می کند. که حاوی 7 رنگ حد واسط می باشد. این راهنمات در درمان bleaching دندان های زنده استفاده می شود.
اسپکتروفومتر های انتخاب رنگ دستی نیز موجودند. اطلاعات سنسور انها می تواند به نرم افزار کامپیوتر که رنگ ها را روی نمونه ی کامپیوتری دندان ترسیم می کند متصل شود. بلوک های طراحی با کمک کامپیوتر،تولید به وسیله کامپیوتر CadCam نیز اختصاصی (customized staining) برای لابراتوار دندان پزشکی توصیف و فرستاده می شود.
برای بازسازی موفقیت امیز رنگ دندانهای طبیعی در رستوریشن های سرامیک باید طرح های مختلف ترانسلوسنسی را تشخیص داد.
طرح ترانسلوسنسی از طریق تاثیر بر والیو در رنگ مشارکت می کند .
با افزایش ترانسلوسنسی والیو کاهش می یابد.مقدار و موقعیت و کیفیت ترانسلوسنسی در افراد مختلف با سنین مختلف متفاوت است. افراد جوان اغلب ترانسلوسنسی انسیزالی زیادی دارند و مینا نیز گاه شفاف(transparent) به نظر می رسد.
دندان های جوان خصوصیات سطحی زیادی از جمله نقطه نقطه بودن ریج ها ، مخطط بودن و علائم لوب های تکاملی را نشان می دهند. این ویژگی های سطحی بتدریج با استفاده روزمره از دست رفته و سطح دندان مسن تر و صاف تر می شود.
روش هایی که به کار گرفته میشوند بسته به فاکتورهای مختلف بوده و نوشتن دستور کار در ارتباط با سن و جنس بیمار ،کشیدن نموداری از جزيیات رنگ دندان ، کست های تشخیصی و کار و تهیه عکس از دندان ها می باشد. نمونه های اختصاصی رنگ نیز می توانند در تعیین رنگ دندان خصوصیات داخلی و بافت سطحی کمک کنند.
مراحل انتخاب رنگ(Shade selection sequences):
باید از راهنمای رنگی(shade guied) که با پرسلن مورد استفاده تکنسین تطابق دارد استفاده گردد. پرسلن ها مختلف هستند و بهترین نتیجه در صورتی به دست می اید که از همان راهنمایی که کارخانه سازنده در تعیین رنگ محصول خود استفاده کرده استفاده شود.
رنگ باید همواره قبل از اماده سازی دندانی که می بایست ترمیم شود انتخاب شود.
نه تنها دندان ها ممکن است در حین اماده سازی خشک شده و تغییر رنگ دهند بلکه براده های تراش مینا فلز و سمان می توانند هر چیزی را در دهان بپوشانند.
قبل از انتخاب رنگ بیمار باید هر چیزی که باعث ایجاد اشکال در انتخاب رنگ میشود خارج نماید بویژه رژلب باید پاک شود.
گوشواره عینک رژگونه ارایش زیاد صورت از عواملی هستند که می توانند شما را در انتخاب رنگ دچار مشکل کنند.
مشاهده رنگ باید خیلی سریع(کمتر از 5 ثانیه) صورت بگیرد تا از خسته شدن سلولهای مخروطی شبکیه جلوگیری شود.
راهنمای رنگ باید با پرسلن هماهنگ باشد.vita- L umiaبرای پرسلن ویتا و Bioform برای بیوباند و سرامکو.
بیمار باید قبل از انتخاب رنگ ارای صورت را پاک کند و سایر وسایلی که جلب توجه می کند را پاک کند.
دندانها باید قبل از انتخاب رنگ تمیز شوند.
هنگام انتخاب رنگ عمل کننده باید بین بیمار و منبع نور قرار بگیرد.
روند انتخاب رنگ با عبور سریع نمونه رنگ اغاز می شود.
جهت انتخاب رنگ از بین دو نمونه رنگ نزدیک به یکدیگر نمونه ها را دو طرف دندان قرار می دهیم.
بخش لثه های نمونه رنگ با بخش لثه های دندان مطابقت داده می شود.
انتهای انسیزال نمونه با ناحیه انسیزال دندان مقایسه می شود.
نمونه های رنگ را باید پس از خاتمه انتخاب رنگ در محلول ضدعفونی کنده قرار دهید.
هر قدر برای مدت طولانی تری به دندان خیره شویم توانایی تشخیص و تمایز رنگ کاهش یافته و مخروط های شبکیه به مکمل رنگ مشاهده شده حساس تر می شوند.
از انجایی که خستگی در مورد رنگ ابی حساسیت به رنگ زرد را افزایش می دهد دندانپزشک باید مدتی را به یک موضوع ابی رنگ مثل پرده کارت و … نگاه کند تا چشم استراحت نماید.
بعضی از افراد نیز ابتدا hueرا انتخاب می کنند .(گروهA B C یا D در نمونه رنگ کلاسیک)معمولا برای انتخاب گروه هیو از کانین استتفاده می شود.زیرا معمولا بدون ترمیم بوده و کرومای قابل توجهی دارد. کروما و والیو خیلی به هم وابسته اند، به همین دلیل پس از انتخاب گروه هیو نمونه رنگ نهایی مثلا (مثلا A2) انتخاب می شود در حالی که هر دو خصوصیت با هم در نظر گرفته شده اند.
والیو مهمترین بعد رنگ در انتخاب رنگ پرسلن است.
مرتب کردن راهنمای رنگ بر اساس والیو ممکن است انتخاب صحیح روشنی یا تیرگی رنگ دندان را تسهیل نماید.
از مراحل انتخاب والیو کروما و هیو در نمونه رنگ 3D-masterنیز تبعیت می شود.با احتساب گروه سفید شده(Bleached Group) شش گروه رنگ به ترتیب کاهش والیو وجود دارند. هر گروه والیو یکسانی دارد ولی شامل 2 تا 7 نمونه رنگ است که از نظر کروما و هیو متفاوت است. سپس میزان کروما با استفاده از نمونه رنگ میانی (M) انتخاب می شود. سپس انتخاب نهایی بعنی هیو صورت می گیرد. نمونه رنگی که میزان کروما و نمونه مجاور آن با همان میزان والیو در گروه با هم مقایسه می شوند تا مشخص گردد که ایا دندان قرمزی(R) یا زردی (L) بیشتری را نسبت به نمونه میانی (M) نشان می دهند یا خیر.
برای بعضی پزشکان که هیو را از ابتدا انتخاب می نمایند این تکنیک ممکن است با حس درونی انها مغایرت داشته باشد.
 
 

رنگ شناسی در ساخت دندان ها

ارسال پیام
ارتباط در واتساپ
سلام !
چطور میتونم کمکتون کنم؟